Emre ERGÜL
Türkiye’de son 1,5 yıldır tavan yapan ve tartışma yaratan konut kiraları bir Avrupa Birliği başkentinde zirve yaptı… Portekiz’in başkenti Lizbon’da konut kiraları taban fiyatın 3 katına ulaşırken; Lizbon sakinleri şikayet platformları kurmaya ve protesto gösterileri düzenlemeye başladı.
Portekiz’de taban fiyat 760 euro (16 bin 289 TL). Yakın zamanda yapılan bir araştırmaya göre, Batı Avrupa’nın en fakir ülkesi olarak bilinen Portekiz’de çalışanların yüzde 50’si geçen yıl ayda bin avrodan (21 bin 431 TL) daha az kazanıyordu. Buna rağmen konutların kiraları uçtu… Konut portalı Imovirtual’a göre Lizbon’da tek odalı bir dairenin ortalama kirası 1.350 (28.933 TL), 3+1 bir dairenin ortalama kirası ise 2 bin (42.864 TL). ) avro…
Ülkenin önde gelen emlak danışmanlık firması Confidential Imobiliario’ya göre, kiralar geçen yıl zirve yaparken 2015’ten bu yana sistematik olarak artıyor. İşte şirketin internet sitesindeki veriler: Lizbon’da kiralar 2015’ten bu yana yüzde 65 arttı. Ancak bu artış oranı geçen yıl sadece yüzde 37’yi gördü ve Lizbon, Barselona, İspanya ve Fransa’nın başkenti Paris’i geride bıraktı. Lizbon’da kira artışı. 2015’ten bu yana Lizbon’da konut fiyatları da yüzde 137 artışla yükselişe geçti. Rakamların yanı sıra Lizbon halkının neler söylediğine bir göz atalım…
Huzurevi çalışanı Georgina Simoes yaşadıklarını İngiliz BBC Televizyonuna şöyle özetledi: “Kiram 300 avro. Lizbon’a kıyasla bu çok düşük bir rakam. Ama bunu ödemek için ek işler de yapıyorum. Ev sahibim 2018’den beri dışarı çıkmam için baskı yapıyor. Ev o kadar da süper bir ev değil. Komşunun dairesine su sızdığı için duş alamıyorum. Ben de talep edilen ev kirasını ödeyemediğim için evden çıkamıyorum.”
Başkent “ev hakkı” olarak düzenlendi
52 yaşındaki Lizbon Belediye Başkanı Carlos Moedas, konut olayını “kuşağımızın en büyük krizi” olarak değerlendiriyor. Haksız da değil çünkü başkentte “Casa e um Direito” (Ev sahibi olmak bir haktır) adı altında bir hareket oluştu. Küme ilk protestosunu 1 Nisan’da gerçekleştirdi. Lizbon’da başlayan yürüyüşler daha sonra Porto ve Braga kentlerine de sıçradı. Bu protestolara aynı zamanda “Yaşanacak Ev” adı verildi.
Kira artışı kısıtlamaları
Portekiz Ulusal İstatistik Enstitüsü’ne göre, şu anda ülke genelinde 723.215 boş ev var. Hükümet konut krizini durdurmak için iki adım attı. İlk olarak Golden Visa başvurusu durduruldu. Ardından yüzde 2 oranında yıllık kira artışına son verildi.
Artışın iki nedeni: Altın vize ve kısa süreli kiralama
Portekiz basınına göre, Lizbon’da kiralardaki bu olağanüstü artışın arkasında ekonomik nedenlerin yanı sıra, ülkenin yabancı yatırımcılara sunduğu “Golden Visa” ve kısa vadeli kiralama sistemi var. “Golden Visa” kapsamında ülkede oturma izni için konut alan yabancı yatırımcıların aldıkları konutları da yüksek fiyatlara kiralamasıyla olağanüstü yükseliş başladı. Lizbon turistik bir şehir olduğu için ev sahipleri evlerini turistlere kısa süreliğine kiralamayı tercih ediyor. Örnek vermek gerekirse, şehrin tarihi bölgesi Alfama’daki konutların yüzde 60’ı “kısa süreli kiralık” evler!.. Bir Lizbonlu durumu şöyle karaladı: “Yakında Lizbonlular kalmayacak ve turistler sadece birbirlerini görecekler.”
2026 seçimleri
Fahiş kira artışları sandıkta da yankı buldu. Ülkede bir sonraki genel seçim 2026’da. Son anketler, Sosyalist Parti’nin (PS) kira artışları nedeniyle çok oy kaybettiğini ve partinin partisi PSD ile kafa kafaya geldiğini gösteriyor. sosyal demokratlar. Anketlerde üçüncü sırada yer alan aşırı sağcı ÇHEGA partisi, kiraları düşüreceklerine dair açıklamaları nedeniyle her geçen gün oylarını artırıyor.
